Düzce başta olmak üzere Batı ve Doğu Karadeniz'de bir çok aile geçimini fındıktan sağlıyor. Fındık hasadının yoğun olduğu bu dönemde, üreticiler yeni bir sorunla karşı karşıya: İhracatçı, sanayici ve tüccarların uyguladığı "elek" sistemi, fındık fiyatlarını ve üreticilerin kazancını olumsuz yönde etkiliyor. Bu uygulama, küçük boyutlu fındıkları "buruşuk" olarak değerlendirip fiyatlarda ciddi bir düşüşe neden oluyor.
Geçmiş yıllarda, 250 gram kabuklu fındık kırılarak, çürük ve buruşuk fındıklar ayrılır ve sağlam fındıklar tartılırdı. 125 gram sağlam fındık elde edilirse, bu 50 randıman olarak kabul edilirdi. Ancak bu yıl, "elek" sistemi adı altında yapılan değişikliklerle, küçük boyutlu fındıklar da buruşuk olarak kabul edilmekte ve randıman düşürülmektedir. Bu uygulama, üreticilerin elde ettiği randımanı 50’den en az 4-5 puan daha düşük seviyelere çekmektedir.
Bu sistemle, üreticilerin fındıkları yüzde 50 daha düşük fiyatlarla alınıyor ve emeğin gasp edilmesi söz konusu oluyor. Fındığın kurutulup tüccara götürülmesi aşamasında alınan numunelerin 11 numaralı elekten geçirilmesi, küçük boyutlu fındıkların randımanını düşürüyor ve bu durum üreticilerin kazancını azaltıyor.
Üreticiler bu haksız uygulamanın karşısında durmak için bazı adımlar atabilirler. İlk olarak, acil ihtiyaçlar dışında fındıklarını pazara indirmemeleri ve emanete fındık bırakmamaları öneriliyor. Ayrıca, bu uygulamanın Ticaret Bakanlığı'na şikayet edilmesi, sorunun çözümü için etkili bir yol olabilir. Fındık üreticileri, bu durumu yetkililere ileterek adil bir değerlendirme ve fiyatlandırma süreci talep edebilirler.
Yeni "elek" sistemi, fındık üreticilerinin maliyetlerini ve kazançlarını doğrudan etkileyen bir uygulama haline gelmiş durumda. Bu durum, üreticilerin karşılaştığı zorlukları artırırken, adil fiyatlandırma ve randıman hesaplamaları için çözüm arayışlarını da gündeme getiriyor.